De Monumentale kerk van Oud-Geleen.

De “Gelaender Taore” is het oudste monument van Geleen.
De toren van de kerk stamt uit 1504.
Peter Treckpoel, een pater Franciscaan, die veel geschriften heeft nagelaten, schreef in 1504 dat er een nieuwe kerk was gebouwd in het dorpje Geleen. Oorspronkelijk lag de toren, opgetrokken in mergel, aan drie kanten vrij.
Achter de toren lag een klein middenschip.

In de loop van de geschiedenis had het middenschip van de kerk veel te lijden gehad.
Het gemeente bestuur van Geleen wilde de kerk in 1840 slopen en opnieuw bouwen op de plaats waar nu ongeveer de Amrobank ligt aan de Rijksweg Centrum, centraal gelegen tussen het dorp Geleen en de gehuchten Lutterade en Krawinkel.
Dit voorstel stuitte op een groot verzet van de parochianen in het dorp.
Uiteindelijk werd besloten om de kerktoren te laten staan en een nieuw middenschip te bouwen tegen de oude toren aan.
In 1862 werd het oude middenschip afgebroken en vervangen door het huidige Neogotisch middenschip.
Tussen 1957 en 1958 werden de twee transepten, de sacristie en de doopkapel gebouwd.
Bij het aanleggen van de centrale verwarming in de jaren 1978 en 1979 stootten men in de kruipruimte van het middenschip op de fundamenten, in maaskeien, van een zadelkerkje. Het zadelkerkje is 11 bij 12 meter en met een rechthoekig priesterkoor van 4,5 meter breed.
Ook trof men toen scherven aan uit de 9e en 10e eeuw.

De klokkenstoel.
De eikenhouten klokkenstoel in de kerktoren stamt ook uit 1504.
In de klokkenstoel hangen drie kerkklokken
De kerkklokken werden meerdere malen geroofd o.a. tijdens de negenjarige oorlog tussen 1688 en 1697, tijdens de franse bezetting in 1794 en in 1942 door de Duitsers. De kleinste klok die stamt uit 1826 lieten de Duitsers hangen. Op deze klok staan de namen gegraveerd van burgemeester Lemmens en pastoor Voncken. 29 oktober 1950 werden twee nieuwe, grotere kerkklokken gewijd en in de klokkenstoel op gehangen.

Eeuwen lang de enige parochiekerk van Geleen.
De parochiekerk van de H.H. Marcellinus en Petrus was eeuwen lang de enige parochiekerk van Geleen.
De oudste schriftelijke gegevens omtrent het bestaan van de parochie stammen uit 1201.
In 1864 werd de parochie gesplitst en ontstond de nieuwe parochie Lutterade-Krawinkel.

Bedevaartskerk.
De parochiekerk van Oud-Geleen was ook een bedevaartskerk.
Vereerd werden de H. Eligius sinds 1485 en de H. Antonius van Padua sinds 1809.
Het bedevaartskarakter ging in de 2e Wereldoorlog teloor.
De Eligius- en Antoniusvieringen verwaterde ook deels door de Barbaravieringen, die bij de komst van de Staatsmijnen in de mijnstreken werden ingevoerd.

Pastoor Nicolaas Leurs.
Veel over de geschiedschrijving van de parochie is o.a. mede te danken aan pastoor Nicolaas Leurs.
Pastoor Nicolaas Leurs werd in 1580 te Sittard geboren.
Hij was van 1605 tot 1611 assistent (kapelaan) in Geleen.
Eind november/begin december 1611 werd hij pastoor in Geleen en bleef dat tot aan zijn dood op 11 mei 1654.
Pastoor Leurs schonk de beide wijwatervaten onder de toren en een schitterende eikenhouten credens (aankleedtafel) die in de sacristie staat.

Kunstwerken in de parochiekerk.
Een doopvont in zwart marmer en Naamse steen uit 1622, geschonken door Arnold IV Huyn, Heer van Geleen.
Een Triomfkruis uit 1880 vervaardigd in het atelier Ramakers.
De preekstoel uit 1890 geschonken door mevr. Schrijnemakers-Pluijmakers en eveneens vervaardigd door het atelier Ramakers.
De preekstoel werd gerestaureerd door de werkgroep “onderhoud kerk” onder leiding van Lei Baggen en in 1998, na een afwezigheid van 28 jaar, weer terug geplaatst in de kerk.
Processie baldakijn uit 1884 vervaardigd door het atelier Ramakers.
De processie baldakijn werd gerestaureerd tussen 1983 en 1985 door de werkgroep “onderhoud kerk “ ook onder leiding van Lei Baggen.
De kerk bezit enkele kleinere- en grotere heiligenbeelden in lindehout.
De meeste heiligenbeelden zijn gepolygromeerd.

Ton Alers,